Het ziekenhuis

22 oktober 2017 - Chikankata, Zambia

Hallo allemaal! 

Ik geloof eigenlijk dat ik deze week niet erg spannende dingen heb meegemaakt. Er zijn twee Zambiaanse studenten bij ons komen eten, die maar 3,5 uur later waren dan afgesproken (omdat het voor die tijd te warm was om te lopen en dat hadden ze ons ook niet even kunnen laten weten..). Ik zou dit weekend eigenlijk naar Siavonga gaan, maar de studenten waarmee we zouden gaan bleken volgende week opeens toetsen te hebben. Typisch weer, maar goed. Bijna de hele week lag de stroom er overdag uit omdat ze de kabels aan het vervangen zijn. Woensdag was National Prayersday (een extra vrije dag dus : ) en daar kregen we zelfs een smsje over van de overheid. Verder is oktober tuberculose maand hier, dus ook daar kregen we een smsje over van het ministery van gezondheid. Ook deze week heb ik helaas geen operaties gezien, want vanwege de stroomuitval en problemen met het water, werden de operaties afgelast. Ik heb wel een kijkje kunnen nemen op de OK (in prachtige outfit, zie de foto's) en het is echt bizar in vergelijking met hoe de OK’s in Nederland zijn. Ze hebben hier bijna geen apparatuur. Mensen uit de UK hebben deze week een hartmonitor en diathermie apparaat voor de OK meegenomen, waar ze hier natuurlijk ontzettend blij mee waren! 

Voor mijn verslag aan de uni moet ik wat schrijven over het ziekenhuis en misschien vinden jullie dat ook wel interessant om te lezen:
 
Het Chikankata Mission Hospital ligt in Chikankata. De dichtstbijzijnde stad is Mazabuka (60km). Ik zou Chikankata het meest vergelijken met een dorp qua voorzieningen. Er is een kleine markt, maar daar is niet alles te verkrijgen wat je nodig hebt in zes weken. Verder is er een biomedische opleiding, een opleiding verpleegkunde en verloskunde, een middelbare school (voor 800 leerlingen) en een privéschool. Mensen uit de omgeving komen naar het ziekenhuis lopen of met karren getrokken door runderen. 

Het ziekenhuis is een tweedelijnsziekenhuis, dat wordt gerund door The Salvation Army, maar wel in samenwerking met de Zambiaanse overheid. 

Er zijn verschillende zalen. Grofweg ingedeeld in kinderen, mannen of vrouwen. Verder is er een outpatient department (OPD), waar patienten eerst worden gezien door een clinical officer (mag algemene medische handelingen doen en eenvoudige chirurgische ingrepen) en soms gelijk behandeling plaatsvindt of ze worden doorgestuurd naar de ‘admission ward’. Daar worden ze gezien door een arts die besluit of de patiënt opgenomen moet worden. Normaal gesproken beginnen de artsen na de overdracht met hun ronde op zaal. Daarna gaan ze naar de ‘clinic’ waar een hele rij aan voornamelijk controle patiënten zit te wachten op een nieuw recept voor hun medicatie. Medicatie wordt hier namelijk maar voor 1 maand uitgeschreven. De ‘clinic’ is wel een klein beetje vergelijkbaar met onze polikliniek en OPD is een beetje vergelijkbaar met onze SEH. Verder heb je nog MCH (mother child health), waar o.a. de groei van kinderen in de gaten gehouden wordt, waar ze eventueel extra vitaminen krijgen en waar de moeder advies kan krijgen over ‘familyplanning’. Verder is er nog maternity, waar vrouwen bevallen onder begeleiding van verloskundigen. En tenslotte is er nog ‘the operation theatre’ met twee operatiekamers, waar in principe alleen op donderdag geopereerd wordt, tenzij er een keizersnede plaats moet vinden of een andere spoedoperatie.

Er worden ook verschillende outreaches georganiseerd vanuit het ziekenhuis: een team van MCH, een team om hiv medicatie bij bekende patienten te brengen die ver weg wonen en een ‘male circumcission’ team (zij geven ook ‘health education’ en testen kinderen op hiv). Mogelijk zijn er nog wel meer teams, maar dit zijn de teams waar ik mee in aanraking ben gekomen. 

In dit ziekenhuis zijn er momenteel 4 artsen, meerdere clinical officers met verschillende specialisaties (ook een aantal in opleiding), zusters (voornamelijk heel veel in opleiding, omdat hier een ‘nursingschool’ zit), verloskundigen, fysiotherapeute, een tandarts en verder laboranten, mensen van de beeldvorming en facilitaire medewerkers. 

Er is hier dus een lab, ze kunnen hier röntgenfoto’s maken (van die ouderwetse, die je in het licht moet houden om er wat van te kunnen zien) en er worden echo’s gemaakt. Het gebeurt alleen regelmatig dat er in het lab iets stuk is en dat het dan even duurt voor dit vervangen is en daarnaast valt de stroom zeer regelmatig uit, waardoor er dan soms een groot deel van de dag geen diagnostiek kan worden verricht. En er is natuurlijk een apotheek, waar de pillen met de hand uitgeteld worden. 

Mijn dag begint om 7.30 bij de ochtendoverdracht. Daarna gingen we meestal mee naar de admission ward en vervolgens naar de kinderafdeling. De twee artsen die verantwoordelijk zijn voor de mannen en vrouwenafdeling komen meestal niet naar de overdracht en je had dus geen idee wanneer zij aan hun ronde begonnen, dus daarom heb ik het grootste deel van de tijd meegelopen met de arts die wel bij de overdracht was en die ook veel uitleg geeft tijdens zijn zaalronde. Hierna gaat de arts naar de ‘clinic’, waar hij patienten ziet die voornamelijk komen voor nieuwe medicijnen. Soms hebben ze klachten, waar eventueel nog iets anders voor kan worden voorgeschreven. Verder zijn er soms ook medische keuringen voor nieuwe werknemers. Soms ga ik daar mee naartoe, maar ik kan ook kijken of er nog een bevalling gaande is of ik kan naar OPD en daar patienten zien met nieuwe klachten. Verder ben ik ook een aantal keren meegeweest op outreach met het male circumcissionteam (assisteren van de circumcisie) en hoop ik nog een keer met het moeder-kind outreach team mee te kunnen (maar dat ging al twee keer niet door omdat ze geen transport hadden). 

Wat dingen die ik opvallend vind:
- Privacy is een relatief begrip. Hier vinden ze het geen enkel probleem als twee patienten in dezelfde ruimte tegelijk worden gezien. Verder lopen andere hulpverleners overal zomaar binnen, onderbreken je ook middenin je verhaal. 
- Tijdens de zaalronde staan we gerust met 14 mensen om 1 patiënt heen (arts, medische studenten, verpleegkundige en nog heel veel verpleegkundigen in opleiding). 
- Alle patienten hebben een schriftje, wat dan hun ‘dossier’ is, wat ze zelf iedere keer mee moeten nemen naar het ziekenhuis. 
- Alles wordt met de hand geschreven, vaak ontzettend moeilijk te ontcijferen.
- De röntgenfoto’s zijn van die ouderwetse, die je in het licht moet houden.
- Op sommige plekken, bijvoorbeeld de outpatient department is het zo’n lawaai dat het nog best lastig is om goed naar hart en longen te luisteren. 
- Bleekheid, geelzucht en cyanose (zuurstofgebrek) observeren bij negroïde mensen vind ik echt heel lastig. 
- Ze wegen kinderen hier door ze een soort tuigje om te doen en ze daarmee aan de weegschaal te hangen (ook zo’n ouderwetse).
- Vaders komen vrijwel nooit mee met moeder en kind naar het ziekenhuis. Ook bij de bevalling zie je bijna nooit vaders. 
- Klachten worden vrij gegeneraliseerd omschreven. Bijvoorbeeld buikpijn. Wij zijn gewend om dan op z’n minst te vragen waar de pijn zit, wat voor pijn het is of iemand de pijn weleens eerder heeft gehad, wat de pijn beïnvloedt etc. Hier zijn ze veel beknopter, ik weet niet helemaal of dat meer ligt aan de dokter of aan de patiënt. 
- Ik vind ook dat er vaak heel weinig of zelfs geen uitleg gegeven wordt aan een patiënt. Van de week had een patiënt gezien en een verpleegkundige had vertaald voor me en ik wilde gewoon iets simpels uitleggen over de behandeling. Iets in de trant van: we schrijven een pijnstiller voor voor deze klacht en dit middel voor de hoest. En die verpleegkundige vertaalde het gewoon niet. Ze zweeg gewoon en de patiënt ging weg.  
- De beschikbare medicijnen zijn vrij beperkt. En sommige middelen zijn simpelweg te duur. Deze week was er niet genoeg paracetamol. Ik weet niet precies waaraan dat ligt, maar zoals ik al eerder zei: soms lijken ze niet erg vooruit te kijken. 
Ik hoop dat ik niet al te negatief overkom, maar ik vind dat er wel een aantal dingen verbeterd zouden kunnen worden hier. Al begrijp ik natuurlijk ook dat de daarvoor benodigde middelen hier lang niet altijd beschikbaar zijn. 

Liefs vanuit het tot nu toe behoorlijke warme Zambia! 



Foto’s

5 Reacties

  1. Martine:
    22 oktober 2017
    Mooie outfit Esther!!
  2. Pauline:
    23 oktober 2017
    Zo rond 1960 moest ik hier iedere 6 maanden naar de oogarts en werd je met heel veel patiënten tegelijk in één ruimte behandeld. 's Ochtends om 6 uur al op pad om een nummertje te krijgen en zo vroeg mogelijk aan de beurt zijn ook. En ik heb nog zo'n "punter" om kinderen te wegen. Vast gebruikt toen ik baby was. Het was hier wel heel schoon dankzij de nonnen die alles beheerden en het werk deden. Maar wel herken ik de tegeltjes ook zoals het er uit ziet in de OK op jouw foto. Overigens was ik 10 jaar geleden in Engeland in een ziekenhuis waar een vriend naar toe moest voor zijn controle. Dat zag er erger uit als bij ons in de jaren vijftig. Zulke verschillen overal.
  3. Esther Dost:
    23 oktober 2017
    Nou Esther, je bent duidelijk in een heel andere cultuur terecht gekomen!
    Onze tweede keer in Ghana maakte ik mij nog nauwelijks druk om dingen die anders gingen, omdat ik wist dat je iedere dag weer voor nieuwe verrassingen komt te staan.
    Soms lijken dingen zo makkelijk verbeterd te kunnen worden vanuit onze westerse denkwijze, maar in een andere cultuur is dat een langdurig traject omdat de denkwijze heel anders is. En dan zijn er ook nog de beperkte middelen. Een hele aanpassing voor jou!
    Maar het blijft een verrijking om dit allemaal in Afrika te mogen zien en mee te maken.
    Veel succes en keep calm! :-)
  4. W.L. de Snoo:
    24 oktober 2017
    Hoi Esther
    Het is elke keer genieten als ik jouw verhalen leest.
    Hoop dat de stroom nu niet te veel meer uitvalt ,zodat je toch bij een operatie aanwezig kan zijn . succes groetjes Cobie
  5. Erna van der Staaij:
    24 oktober 2017
    Interessant wat je allemaal schrijft Esther. Wat zijn we dan in Nederland bevoorrecht. Ik hoop dat je wat kunt bereiken ook al is het misschien maar heel weinig.
    Succes!!!
    Groetjes van Erna